to be of nooit geweest
door ERNESTINE comvalius

Gezien 9 februari 2023, Theater Rotterdam 

De recensie van Andre Reeder is zo volledig dat ik het me kan permitteren om beknopt aan te geven wat het effect is van de voorstelling die ik na een aantal dagen nog steeds bij me draag. 

Ik heb het perspectief van het geadopteerde kind gezien. Degene waarvoor besluiten zijn genomen, met de beste bedoelingen, maar vaak toch meer in het belang van de volwassene. Uiteindelijk weggeplukt uit de vertrouwde omgeving om wit gewassen te worden in een klein dorp,  onder de naam Jozef Klaassen. 

Ik heb de wanhoop gevoeld van het kind dat door een zooi papieren leugens probeert om terug te lopen op de tijdlijn om ontbrekende stukjes van zichzelf te vinden en op te rapen. 

Wat, als er niets te vinden is en je gaat twijfelen of je er ooit bent geweest. 

Wat, als ook de adoptieouders hun leven niet op orde hebben en jou niet de warmte kunnen geven waarnaar je verlangt. 

Montoya speelt ingetogen, beweegt zich soepel over het podium en neemt ons moeiteloos mee.  Wanneer hij het vertwijfelde kind in hem, zijn gemis laat uitschreeuwen is het moeilijk om de eigen ogen droog te houden. 

Het stuk van Montoya reikt verder dan zijn particuliere beleving. Voor mij is het een pleidooi om nooit en te nimmer een kind in het duister te doen tasten naar wie de ouders zijn. Je kunt niet zonder ernstige gevolgen knoeien met de wortels van een kind. Ongeacht hoeveel surrogaat ouders en tantes of ooms de leemte proberen te vullen. De tactiek van de geschroeide aarde heeft dan al het kwaad verricht.

Bovendien bevestigt To be of nooit geweest dat het systeem Adoptie aan een grondige herziening toe is. 

Jose Montoya is erin geslaagd zijn levensverhaal om te zetten in een oprechte en overtuigende monoloog. Hij is daarmee een voorbeeld voor al degenen bij wie het verlangen om zich met de eigen onbekende geschiedenis te verenigen, onvervuld blijft.

-

Ernestine Comvalius is de oprichter van het Bijlmer Parktheater,
een voorloper en een van de belangrijkste leiders in onze gemeenschappen.